Καθημερινά βλέπουμε να υπάρχει αύξηση στα αυτοάνοσα νοσήματα όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, διαβήτης τύπου 1, ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.α. Οφείλονται σε διάφορες αιτίες μεταξύ των οποίων είναι και οι χρόνιες φλεγμονές. Εδώ έχουμε παραγωγή πολλών κυτοκινών. Γιατί όμως έχουμε τόσο μεγάλη παραγωγή; Mία από τις πιθανότερες αιτίες είναι το οξειδωτικό σρες. Ζούμε σε μια εποχή που βομβαρδιζόμαστε από χημικές ουσίες και ρύπους, η τροφή μας έχει χάσει πολύ μεγάλο μέρος από τα θρεπτικά συστατικά, το βιοποριστικό άγχος μάς συντροφεύει καθημερινά. Ο οργανισμός δεν έχει αρκετά αντιοξειδωτικά για να μπορέσει να ανταπεξέλθει. Σιγά σιγά φθίνει.
Πολλές φορές σε διάφορα άρθρα έχουμε διαβάσει τη λέξη κυτοκίνες. Είναι μόρια που λειτουργούν ως μεσολαβητές μεταξύ του ανοσοποιητικού μας και της αιματοποίησης ή αιμοποίησης (η μέθοδος που ο οργανισμός μας παράγει καινούρια κύτταρα).
Η ετυμολογία της λέξης είναι από το κυτο (κύτταρο) και κινώ. Ειναι ένα σύνολο μικρών πρωτεϊνικών ή γλυκοπρωτεϊνικών μορίων που εκκρίνονται από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος και επιτρέπουν την μεταξύ τους επικοινωνία. Δημιουργούν ανοσοαπόκριση. H επικοινωνία μπορεί να είναι:
1. Αυτοκρινής, δηλ. το ερέθισμα ενεργοποιεί το ίδιο το κύτταρο.
2. Παρακρινής, το ερέθισμα ενεργοποιεί τα πλησιέστερα κύτταρα
3. Ενδοκρινής, το ερέθισμα ενεργοποιεί και θέτει σε κυκλοφορία τα πιο μακρινά κύτταρα.
Το σύνολο των κυττάρων χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τη δομή τους, όπως ιντερφερόνες (IFN), ιντερλευκίνες (IL), παράγοντα νέκρωσης όγκων (TNF), παράγοντα ανάπτυξης μετασχηματισμού (TGF) και χημειοκίνες. Συνήθως οι κυτοκίνες παράγονται από τα μακροφάγα και τα βοηθητικά Τ κύτταρα (Th κύτταρα). Επηρεάζουν τόσο την έμφυτη όσο και την προσαρμοστική απόκριση του ανοσοποιητικού μας συστήματος.
Μετά από ένα ερέθισμα τα κύτταρα θα απαντήσουν, παράγοντας κυτοκίνες που θα ενεργοποιήσουν έναν υποδοχέα στο κύτταρο στόχο, ο οποίος θα προκαλέσει την καταστροφή ενός ενδοκυτταρικού καταρράκτη σηματοδότησης και θα οδηγήσει σε μια μεταβληθείσα έκφραση γονιδίου στο κύτταρο "στόχο".
Η διαφοροποίηση, ο πολλαπλασιασμός και η ενεργοποίηση μπορούν όλα να είναι βιολογικά αποτελέσματα που προκαλούνται από αυτή την ενεργοποίηση του υποδοχέα. Μπορούν να διαμορφώσουν την παραγωγή και τη δράση άλλων κυτοκινών και να ενεργοποιήσουν τους κυτταρικούς δέκτες με διάφορους τρόπους όπως ο πλειοτροπισμός (διαφορετικές επιδράσεις σε διαφορετικούς τύπους κυττάρων στόχων), ο πλεονασμός (οι πολλαπλές κυτοκίνες έχουν το ίδιο αποτέλεσμα), ο συνεργισμός (συνεργατική επίδραση στις πολλαπλές κυτοκίνες). Η ενεργοποίηση των κυτοκινών πραγματοποιείται μόνο με μη-ειδικό τρόπο, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να ρυθμίζονται αυστηρά. Διαφορετικά μπορεί να λειτουργήσουν αρνητικά. Σε μια υγιή ανοσοαπόκριση, οι δράσεις κυτοκινών ελέγχονται από την παραγωγή τους, η οποία διεγείρεται από ένα αντιγόνο. Η διάρκεια ζωής τους είναι σύντομη στα εξωκυτταρικά υγρά. Υπάρχουν πολλά συστήματα για την αποτροπή της πρόκλησης βλάβης στις κυτοκίνες. Ωστόσο, αυτά τα συστήματα δεν είναι απολύτως ανθεκτικά.
Παρά τις δυνητικά επιβλαβείς επιδράσεις των κυτοκινών, οι διαφορετικές οικογένειες κυτοκινών είναι απαραίτητες για να ενεργοποιήσουν την άμυνα του οργανισμού. Αυτοί οι ρόλοι περιλαμβάνουν
Ο TNF-α είναι προϊόν της ιντερλευκίνης-17 και επάγει τη σύνθεση μορίων στο ήπαρ σε απόκριση της αλλαγής της ομοιόστασης.
Η ιντερλευκίνη-4 (IL-4) παράγεται από το κύτταρο Τ κυττάρων φυσικού κυττάρου ή από το ΝΚΤ και επάγει τη διαφοροποίηση του Naïve Τ κυττάρου (Th0) σε κύτταρα τελεστές Th2 και είναι κεντρική στο σχηματισμό IgE
Η ιντερλευκίνη-10 (IL-10) μεσολαβεί στην ανοσοαπόκριση. Όταν περιγράφει την IL-10 σε πελάτες, μπορεί να αναφέρεται ως "σύστημα πέδησης" του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η ιντερλευκίνη-12 (IL-12) ρυθμίζει την παραγωγή τελεστικών κυττάρων Τ και θα προάγει τη διαφοροποίηση του Naïve Τ κυττάρου (Th0) σε κύτταρα τελεστές Th1.
Η ιντερλευκίνη-23 (IL-23) ρυθμίζει την παραγωγή τελεστικών κυττάρων Τ και θα προωθήσει τη διαφοροποίηση του Naïve Τ κυττάρου (Th0) σε κύτταρα τελεστές Th17. Το Th17 αναφέρεται συχνά στην κλινική έρευνα
Οι κυτοκίνες παίζουν πολύ διαφορετικούς ρόλους στο σύστημα του ξενιστή και η ισορροπία μεταξύ τύπων κυτοκινών είναι συχνά ο στόχος. Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ίσως ένα από τα πιο σύνθετα συστήματα στην ανθρώπινη βιολογία όσον αφορά τις περιπλοκές των αλληλεπιδράσεων. Ας φροντίσουμε να ελαχιστοποιήσουμε το οξειδωτικό στρες ώστε να είμαστε υγιείς.