Η κοινωνία μας σήμερα αντιμετωπίζει έλλειψη σεροτονίνης. Τί είναι η σεροτονίνη; Είναι ένας ανασταλτικός νευροδιαβιβαστής (μεταδίδει μηνύματα στα νευρικά κύτταρα) που εμφανίζει ορμονική δράση. Μας βοηθάει να έχουμε τον έλεγχο των παρορμήσεών μας και της αίσθησης του πόνου. Έχουμε συνηθίσει να την ακούμε και σαν "ορμόνη της χαράς" γιατί επηρεάζει θετικά τη διάθεσή μας. Είναι πρόδρομος της μελατονίνης και βοηθά στη ρύθμιση του κύκλου ύπνου-αφύπνισης του σώματος, του εσωτερικού ρολογιού.
Παρ' όλο που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο εγκέφαλο, το μεγαλύτερό της μέρος, περίπου 90%, παράγεται στο γαστρεντερικό σωλήνα που θεωρείται ο δεύτερος εγκέφαλος. Λέμε ότι δρα σαν ορμόνη, γιατί επηρεάζει όλο τον οργανισμό. Όταν βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα αυξάνεται ο κίνδυνος για καρδιακές παθήσεις, Αlzheimer και άνοια. Επιπλέον συνδέεται και με τη σοβαρότητα άλλων προβλημάτων υγείας όπως ημικρανίες, άσθμα, ινομυαλγία καθώς και με το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
Η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και οι ενδορφίνες παίζουν ρόλο στη διάθεσή μας και γενικότερα στην αίσθηση ευημερίας. Όταν η ντοπαμίνη είναι χαμηλή υπάρχει μία νωχελικότητα, μια χαμηλή συνολική κίνηση προς τους στόχους. Είναι δυνατόν να παρατηρήσουμε συμπτώματα Parkinson. Όταν οι ενδορφίνες είναι χαμηλές έχουμε χρόνιο πόνο καθώς και έλλειψη ευχαρίστησης. Παρατηρούμε μια υπερευαισθησία, μια δυσκολία στον έλεγχο συναισθημάτων. Όταν η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη είναι χαμηλές έχουμε ένα συνδυασμό μελαγχολίας με βραδύτητα στις κινήσεις καθώς και έλλειψη ενδιαφερόντων. Είναι μια κρίσιμη περίοδος που αντιμετωπίζουμε το άγχος μας με εθιστικές ουσίες όπως ζάχαρη (γλυκά/παγωτά), κάπνισμα καθώς και παραισθησιογόνες ουσίες. Τα άτομα που υποφέρουν από ινομυαλγία συνήθως έχουν χαμηλά επίπεδα και των τριων (σεροτονίνης, ντοπαμίνης, ενδορφινών).
Τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνήθως επηρεάζουν διαφορετικά τις γυναίκες από τους άντρες. Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν άγχος, μελαγχολία ή κατάθλιψη. Έχουν επίσης μία τάση για κατανάλωση απλών υδατανθράκων, φαγητού και αύξηση βάρους. Οι άνδρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ADHD, εθισμούς καθώς και προβλήματα με τον έλεγχο των παρορμήσεων, που μπορεί να εκφραστεί με ανεξέλεγκτη οργή, αγένεια αλλά και άλλη κοινωνικά απαράδεκτη συμπεριφορά. Πολλές φορές στα άτομα με προβλήματα σεροτονίνης χορηγείται αντικαταθλιπτική αγωγή με φάρμακα που στοχεύουν στην αύξηση της δραστηριότητας της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Αυτά συνήθως βελτιώνουν τα συμπτώματα για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν τα άτομα που παίρνουν αντικαταθληπτικά με ειδικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRi) δεν παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα μας δείχνει ότι υπάρχει θέμα με τη ντοπαμίνη και τις ενδορφίνες. Θα ήθελα να τονίσω ότι τα SSRi's ( Ladose, Zoloft, Zinovat, Seroxat, Dumyrox..) δεν είναι καλό να χρησιμοποιούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα γιατί δημιουργούν παρενέργειες και εθισμό.
Η σεροτονίνη είναι ο πρόδρομος της μελατονίνης, της ορμόνης του ύπνου. Αυτοί που έχουν πρόβλημα με την αϋπνία αλλά υπάρχει βελτίωση όταν πάρουν μελατονίνη, πιθανόν έχουν ανεπάρκεια σεροτονίνης. Η λήψη ενός συμπληρώματος μελατονίνης είναι εξαιρετικά χρήσιμη αλλά η μακροπρόθεσμη λύση είναι η βελτίωση της φυσικής παραγωγής σεροτονίνης.
Φυσικοί τρόποι για την ενίσχυση των επιπέδων της σεροτονίνηs:
1. Ο ήλιος. Το ηλιακό φως διαγείρει την παραγωγή της. Η καλύτερη ώρα είναι νωρίς το πρωί και προς το μεσημέρι.
2. Τα μικρόβια που βρίσκονται στο έδαφος π.χ η κηπουρική μας βελτιώνει τη διάθεση καθώς και το περπάτημα στην παραλία.
3. Τακτική άσκηση. Το περπάτημα, το τρέξιμο και γενικότερα η άσκηση.
4. Θετικές σκέψεις. Ακούγεται δύσκολο αλλά ας προσπαθήσουμε να είμαστε αισιόδοξοι παρά τις περιστάσεις. Όλα τα πράγματα έχουν δύο όψεις. Ας επιλέξουμε να δούμε πρώτα την θετική.
5. Προσευχή ή διαλογισμός. Η εστιασμένη αναπνοή, η ενσυναίσθηση και η ικανότητα να ελέγχουμε τις σκέψεις μέσω διαλογισμού ή προσευχής βοηθούν να βλέπουμε θετικά (πιο αισιόδοξα) τις καταστάσεις.
6. Η τροφή επίσης παίζει σημαντικό ρόλο. Τα λιπαρά ψάρια και γενικότερα τα Ωμέγα3 λιπαρά, το πράσινο τσάι, ο κουρκουμάς συμβάλλουν θετικά στην αύξηση της σεροτονίνης. Επίσης θετικό ρόλο παίζουν οι τροφές που είναι πλούσιες σε μαγνήσιο καθώς και αυτές που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το ξυνολάχανο, τουρσιά, kimchi.
Kαλό είναι να στραφούμε πρώτα στη θεραπεία του γαστρεντερικού μας συστήματος (εντέρου), την εξισορρόπιση του σακχάρου στο αίμα και να μειώσουμε το στρες.