Υποφέρετε από υπογονιμότητα, PMS, εναλλαγές στη διάθεση, αύξηση βάρους, χαμηλή λίμπιντο; Aν ναι, πιθανότατα αντιμετωπίζετε μία ανισορροπία στις ορμόνες. Τα πολλά οιστρογόνα -κυριαρχία οιστρογόνων- πιθανότατα συνδέονται με πολλές χρόνιες καταστάσεις όπως η κόπωση, εαισθησία σε αυτοάνοσες ασθένειες, δυσλειτουργία του θυροειδούς καθώς και ορισμένα είδη καρκίνων. Αυτό συμβαίνει όταν δε βρίσκονται σε αρμονία με τις άλλες αναπαραγωγικές ορμόνες όπως π.χ η προγεστερόνη.
Παρατηρούμε παγκοσμίως να αυξάνονται τα επίπεδα οιστρογόνων τόσο σε γυναίκες όσο και σε άντρες. Ως εκ τούτου τα ποσοτά ασθενειών που συνδέονται με τα οιστρογόνα, αυξάνονται και αυτά. Μία από τις βασικότερες αιτίες είναι ότι “βομβαρδιζόμαστε” από ξενοοιστρογόνα δηλ. ενώσεις που μιμούνται τα οιστρογόνα. Τα συναντάμε παντού: στο περιβάλλον, στα τρόφιμα, στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας, στα ρούχα, στα έπιπλα…Από το νερό που πίνουμε μέχρι το φαγητό που τρώμε, καταναλώνουμε μεγάλο αριθμό ξενοοιστρογόνων. Με τρομάζει όταν σκέφτομαι πόσο τοξικό έχει γίνει το περιβάλλον και γενικότερα η καθημερινή μας ζωή.
Τα οιστρογόνα παράγονται κυρίως στις ωοθήκες (γυναίκες) και στους όρχεις (άντρες) καθώς επίσης στα επινεφρίδια και το λιπώδη ιστό. Είναι μία ορμόνη απαραίτητη για πολλές λειτουργίες του οργανισμού όπως: η τεκνοποίηση, ο έλεγχος της χοληστερόλης και η υγεία των οστών. Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων δεν ισορροπούν με τις άλλες ορμόνες οδηγούμαστε σε διάφορα προβλήματα τόσο εμείς οι γυναίκες όσο και οι άντρες.
Γυναίκες: αύξηση βάρους, συσσώρευση λίπους κυρίως σε μηρούς, γλουτούς και μέση, εμμηνοροϊκά προβλήματα, ινοκυστική μαστίτιδα, ινομυώματα μήτρας, κούραση, απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας, κατάθλιψη, άγχος.
Άντρες: γυναικομαστία, στυτική δυσλειτουργία, υπογονιμότητα
Υπάρχει η αντίληψη ότι το αυξημένο επίπεδο οιστρογόνων προκαλεί κάποιες μορφές καρκίνου, καθώς επίσης ότι οι γυναίκες που απόκτησαν περίοδο σε νεαρότερη ή μεγαλύτερη ηλικία από το μέσο όρο καθώς και αυτές που δεν εχουν αποκτήσει παιδιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Αυτό δεν είναι απολύτως αληθινό. Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά τους.
Τα οιστρογόνα μεταβολίζονται στο συκώτι μέσω τριών διαφορετικών οδών.Είναι ορμόνες που παράγονται τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος και δεσμεύονται σε ειδικούς ορμονικούς υποδοχείς σε διάφορα όργανα-στόχους. Όταν τα οιστρογόνα ολοκληρώσουν τη δράση τους, απομακρύνονται από τους υποδοχείς τους και μέσω της κυκλοφορίας τους αίματος φτάνουν στο ήπαρ όπου διασπώνται (μεταβολίζονται) και τελικά απομακρύνονται από τον οργανισμό με τα ούρα. Υπάρχουν αρκετά διαφορετικά βιοχημικά «μονοπάτια», μέσω των οποίων τα οιστρογόνα μπορεί να μεταβολιστούν στον οργανισμό. Οι δυο κύριες μεταβολικές οδοί είναι μέσω της 2-υδροξυ-οιστρόνης (2-ΟΗΕ1) και μέσω της 16-α-υδροξυ-οιστρόνης (16-ΟΗΕ1). Αυτά τα προϊόντα αποδόμησης ονομάζονται «προϊόντα μεταβολισμού των οιστρογόνων ή μεταβολίτες οιστρογόνων».
2-υδροξυ-οιστρόνη (2-ΟΗΕ1) Τα οιστρογόνα που διασπώνται μέσω της 2-υδρόξυ βιοχημικής οδού καταλήγουν να έχουν μικρή ή και καθόλου οιστρογονική δράση, με αποτέλεσμα να μην «διαγείρουν» τα καρκινικά κύτταρα που εξαρτώνται από τα οιστρογόνα για ανάπτυξη. Ορισμένες μελέτες μάλιστα δείχνουν ότι η 2-ΟΗΕ1 μπορεί στην πραγματικότητα να αναστείλει την προκαλούμενη από οιστρογόνα ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Σε αυτό το βιοχημικό «μονοπάτι» του ήπατος συμμετέχει το ενζυμικό σύστημα CYP1A1.Χρησιμοποιώντας το 2-υροξύ το σώμα μας παράγει καλούς μεταβολίτες οιστρογόνων που μας βοηθούν να έχουμε καλή διάθεση, λίμπιντο, υγιή μαστικό ιστό και αναπαραγωγική υγεία.
16-υδροξυ-οιστρόνη (16-ΟΗΕ1) Τα οιστρογόνα που διασπώνται μέσω της 16-άλφα-υδρόξυ βιοχημικής οδού έχουν πιο ισχυρή οιστρογονική δράση και μπορεί να προάγουν την ανάπτυξη ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η 16-OHE1 μπορεί να μεταβάλλει τη γενετική σύσταση των κυττάρων. Σε αυτό το βιοχημικό μονοπάτι συμμετέχει το ενζυμικό σύστημα CYP1B1.Τα 16-υδροξύ καθώς και το 4-υδροξύ συνδέονται με μεγαλύτερους κινδύνους και προβλήματα υγείας. Παρουσιάζουν προβλήματα όπως ευερεθιστότητα, κολπική ξηρότητα,, PMS και υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για καρκίνο. Δεν είναι λοιπόν τα οιστρογόνα αλλά οι μεταβολίτες τους που παίζουν σημαντικό ρόλο. Η διατροφή, η υγεία του ήπατος, το άγχος, η άσκηση και ο ύπνος καθορίζουν ποιοί μεταβολικοί δρόμοι θα χρησιμοποιηθούν. Οι γονιδιακές μεταλλάξεις όπως το COMPT και η MTHFR επιδρούν στην ικανότητα του οργανισμού για μεθυλίωση και αποτοξίνωση όπως επίσης ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες και ο τρόπος ζωής μας.
Κίνδυνοι που σχετίζονται με την κυριαρχία οιστρογόνων:
Ορμονικοί καρκίνοι. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που συνδέεται με την κυριαρχία των οιστρογόνων είναι ο ορμονοεξαρτώμενος (καρκίνος του μαστού σε γυναίκες και άντρες, της μήτρας και των ωοθηκών στις γυναίκες, του προστάτη στους άντρες). Συνδέονται με αποθηκευμένο λίπος που παράγει την οιστραδιόλη, που δύσκολα αποτοξινώνεται.
Αυτοάνοσα. Σε αυτοάνοσες καταστάσεις, τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων μπορεί να ενισχύσουν τη φλεγμονώδη απόκριση του ανοσοποιητικού αυξάνοντας τα αντισώματα που περιβάλλουν τους ιστούς του σώματάς μας. Αυτό όμως δεν είναι απολύτως σαφές γιατί σε ορισμένες αυτοάνοσες καταστάσεις όπως π.χ στη ΣΚΠ (σκλήρυνση κατά πλάκας) δρουν προστατευτικά. Φαίνεται να παίζουν αρνητικό ρόλο στις απότομες διακυμάνσεις, όπως αυτές που συμβαίνουν γύρω από τον τοκετό και την εμμηνόπαυση.. Σημαντικό ρόλο παίζει ο τύπος των οιστρογόνων καθώς επίσης αν είναι φυσικά ή ξενοοιστρογόνα.
Δυσλειτουργία του θυροειδούς και Hashimoto. Τα πολλά οιστρογόνα συντελούν στην αύξηση της θυροειδικής δεσμευτικής σφαιρίνης (TBG). Είναι μία πρωτείνη που επιτρέπει στις ορμόνες του θυροειδούς να κυκλοφορήσουν μέσω του αίματος. Όταν προσκοληθούν στη TBG παραμένουν αδρανείς και δε μπορούν να αποθηκευτούν στους ιστούς και να λάβουν μέρος στις μεταβολικές διαδικασίες.
Αύξηση Candida. Από έρευνες έχει αποδειχτεί ότι η κυριαρχία των οιστρογόνων αυξάνει την τοξικότητα στον οργανισμό, Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο λέμε ότι τα αντισυλληπτικά καθώς και οι ορμονικές θεραπείες με μη φυσικά οιστρογόνα κάνουν πιο ευαίσθητο τον οργανισμό σε μυκητιάσεις.
Η καθημερινότητά μας βομβαρδίζεται από τοξίνες που οδηγούν στη δημιουργία κακών μεταβολιτών των οιστρογόνων. Ορμόνες που μιμούνται τα οιστρογόνα (ξενοοιστρογόνα) σε συνδιασμό με τη διατροφή και τον τρόπο ζωής συμβάλουν στην κυριαρχία τους.
Τροφή. Το μεγαλύτερο ρόλο παίζει η σύγχρονη διατροφή. Τα ζώα τρέφονται με αυξητικές ορμόνες για μεγαλύτερη απόδοση κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων, στα λαχανικά χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα και μυκητιοκτόνα, παράγοντες που συντελούν σε ενδοκρινείς διαταραχές και στο μεταβολισμό.
Νερό. Δυστυχώς το νερό έχει μολυνθεί σε μεγάλο βαθμό από ενώσεις που διαταράσουν τις ορμόνες μας.
Προϊόντα προσωπικής φροντίδας.Τα καλλυντικά, οι λοσιόν, τα σαμπουάν, τα σαπούνια, οι οδοντόκρεμες και πολυάριθμα άλλα προϊόντα σώματος που χρησιμοποιούμε συχνά περιέχουν παραμπέν, φαινοξυαιθανόλη, φθαλικές ενώσεις και άλλες ενώσεις που έχουν οιστρογόνο δραστηριότητα. Τα ξενοοιστρογόνα (xenoestrogens) στα προϊόντα φροντίδας του δέρματος είναι ιδιαίτερα επιβλαβή επειδή απορροφώνται κατευθείαν από τους ιστούς και δε μπορούν να αποτοξινωθούν μέσω του ήπατος.
4. Δυσβίωση του εντέρου Το μικροβίωμα του εντέρου ρυθμίζει τα οιστρογόνα χρησιμοποιώντας ένα ένζυμο γνωστό ως βήτα-γλυκουρονιδάση. Όταν χαθεί η ισορροπία, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της βακτηριακής υπερανάπτυξης στο λεπτό έντερο (SIBO), αυτό το ένζυμο δε μπορεί να μεταβολίσουν σωστά τα οιστρογόνα, γεγονός που μας αφήνει πιο ευαίσθητους στον καρκίνο του μαστού και σε άλλες δυσάρεστες καταστάσεις που προκαλούνται από την κυριαρχία των οιστρογόνων.
5. BPA και άλλα πλαστικά. Το πλαστικό σε όλες τις μορφές του, συμπεριλαμβανομένων των μπουκαλιών νερού, περιτυλίγματος τροφίμων και δοχείων αποθήκευσης, περιέχει ορμόνες που μιμούνται τα οιστρογόνα (ξενοιστρογόνα). Αυτά προκαλούν σημαντικά προβλήματα στην υγεία σας. Ακόμη και τα προϊόντα που φέρουν την ένδειξη "χωρίς BPA" δεν είναι ασφαλή και στην πραγματικότητα περιέχουν χημικές ουσίες των οποίων τα αποτελέσματα δεν είναι τόσο γνωστά. Ο φούρνος μικροκυμάτων και η έκθεση του πλαστικού στο ηλιακό φως αυξάνει ακόμη περισσότερο την οιστρογονική δραστηριότητα του πλαστικού.
6. Βαρέα μέταλλα. Παρόμοια με τα πλαστικά, τα βαρέα μέταλλα όπως το κάδμιο, ο μόλυβδος και ο υδράργυρος έχουν ιδιότητες ξενοοιστρογόνων
7. Σωματικό λίπος. Το υπερβολικό σωματικό λίπος (ειδικά αυτό που αποθηκεύεται στους γοφούς, τη μέση και τους μηρούς) είναι μία από τις κύριες αιτίες των αυξημένων οιστρογόνων. Ο λιπώδης ιστός όχι μόνο απορροφά και αποθηκεύει τα οιστρογόνα που κυκλοφορούν στα αίμα, αλλά συνθέτει και ο ίδιος οιστρογόνα από τις άλλες ορμόνες.
8. Θεραπεία αντικατάστασης ορμονών (HRT) και έλεγχος αντισύλληψης. Τα φάρμακα αντικατάστασης ορμόνης και τα περισσότερα αντισυλληπτικά περιέχουν οιστρογόνα χωρίς την απαραίτητη προγεστερόνη για να διατηρηθεί η σωστή ισορροπία. Οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται τόσο στην HRT όσο και στην αντισύλληψη συνήθως είναι τοξικές, συνθετικές ορμόνες που δεν μεταβολίζονται εύκολα στο συκώτι και οδηγούν σε βλάβες του DNA και αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και του ενδομητρίου.
9. Χρόνιο άγχος. Όταν υποφέρουμε από χρόνια ασθένεια το σώμα σας αρχίζει να χρησιμοποιεί την προγεστερόνη για να κάνει κορτιζόλη.Τα χαμηλά επίπεδα προγεστερόνης οδηγούν στην κυριαρχία των οιστρογόνων.
Τώρα που γνωρίζουμε τί κάνουν τα οιστρογόνα όταν δεν είναι σε ισορροπία με τις άλλες ορόνες ας φροντίσουμε να έχουμε τροφή που πραγματικά να τρέφει τον οργανισμό μας. Να του παρέχει όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά, τις βιταμίνες και τα μέταλλα που χρειάζεται για να λειτουργεί σωστά. Να φιλτράρουμε το νερό μας. Να μη χρησιμοποιούμε προϊόντα σώματος που έχουν τοξικά συστατικά. Να βγάλουμε το πλαστικό από τη ζωή μας, εκτός από εμάς καταστρέφει ολόκληρο τον πλανήτη. Συζητήστε με το γιατρό σας για πιο φυσικές επιλογές ορμονοθεραπειών και αντισύλληψης όπως π.χ από ορμόνες που παράγονται από φυτά. Ας διαχειριστούμε το άγχος. Η γιόγκα και ο διαλογισμός θα μας βοηθήσουν. Να κοιμώμαστε καλό το βράδυ, ώστε το σώμα μας να αποτοξινώνεται και να ανακάμπτει από τις πιέσεις και τις φθορές της ημέρας.
Ας φροντίσουμε την υγεία μας. Δε μπορεί να περιμένει!