Η μελατονίνη είναι ένα αρχαίο μόριο που υπάρχει στους μονοκύτταρους οργανισμούς στην πολύ πρώιμη στιγμή της ζωής. Παράγεται στην επίφυση –αδένας που βρίσκεται κοντά στο κέντρο του εγκεφάλου-. Είναι η ορμόνη που ρυθμίζει το “βιολογικό μας ρολόι”.
Η μελατονίνη προστατεύει το DNA, τόσο στους πυρήνες των κυττάρων όσο και στα μιτοχόνδρια –τα μικροσκοπικά οργανίδια που βρίσκονται μέσα στο κύτταρο και παράγουν το μεγαλύτερο μέρος της ATP (ενέργειας) του σώματος-.. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι έχει δυνατή αντιοξειδωτική δράση. Σύμφωνα με μελέτη του«Frontiers of Bioscience, η μελατονίνη βοηθά στην πρόληψη της μιτοχονδριακής βλάβης, της ενεργειακής ανεπάρκειας και της απόπτωσης σε οξειδωτικά κατεστραμμένα μιτοχόνδρια». Αυτό που την καθιστά τόσο ισχυρή είναι ότι δεν δρα απλώς ως αντιοξειδωτικό αλλά αλληλεπιδρά με το αντιοξειδωτικό σύστημα του σώματός μας και επαναφορτίζει τη γλουταθειόνη.
Η μελατονίνη είναι σημαντική για τη ρύθμιση του κύκλου του ύπνου μας Η έκκρισή της αρχίζει νωρίς το βράδυ. Όσο αυξάνεται η ποσότητα παραγωγής αρχίζουμε να νυστάζουμε και και το σώμα μας προετοιμάζεται για ύπνο. Ενώ λειτουργεί ως βασικός ρυθμιστής ύπνου, οι βιολογικές της επιδράσεις όπως αναφέραμε και πιο πάνω δεν τελειώνουν εδώ. Είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό που παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου. Θεωρείται εξ ίσου σημαντική για την καρδιαγγειακή και γαστρεντερική υγεία καθώς και την υγεία του εγκεφάλου.
Στοιχεία που προκύπτουν από μελέτη αναφέρουν ότι μπορεί να βελτιώσει τη θεραπεία βακτηριακών ασθενειών όπως είναι η φυματίωση. Επίσης από άλλη μελέτη αναγνωρίστηκε ως πιθανό εργαλείο κατά της φλεγμονής και των αυτοάνοσων ασθενειών συμπεριλαμβανομένου και του διαβήτη τύπου Ι. Θεωρείται η ορμόνη της ενέργειας Σε μελέτη του Πανεπιστημίου Stanford “Melatonin and energy levels” αναφέρεται «… η μείωση της μελατονίνης όταν η αποδοτικότητα του ύπνου είναι μειωμένη,..” δηλ. όταν δε κοιμόμαστε τόσο βαθιά όσο είναι το ιδανικό για τον οργανισμό μας, τότε το ενεργειακό μας επίπεδο επηρεάζεται αρνητικά. Πέρα των υπολοίπων εμφανίζει και αντισπασμωδικές ιδιότητες. Δεδομένου ότι απελευθερώνεται στο σκοτάδι και αναστέλλεται εύκολα από το φως, η μιτοχονδριακή μας υγεία υποφέρει αν δε βελτιστοποιήσουμε τον ύπνο μας. Η χαμηλή παραγωγή της αυξάνει το οξειδωτικό στρες, επιταχύνει τη διαδικασία γήρανσης και αυξάνει τον κίνδυνο εκφυλιστικών ασθενειών και χρόνιας κόπωσης.
Η μελατονίνη δρα σε συνέργεια με τη βιταμίνη D .Μαζί με μικρή ποσότητα βιταμίνης Κ2 έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Εξαρτώνται και οι δύο από τη σωστή έκθεση στο ηλιακό φως και παίζουν σημαντικό ρόλο ως διαμορφωτές της λειτουργίας των μιτοχονδρίων και προσαρμογής του κυττάρου στις κιρκαδικές και εποχιακές διακυμάνσεις.Ο ρόλος τους είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ομοιοστατική λειτουργία των μιτοχονδρίων.
Όσο μεγαλώνουμε η πρόσληψη και η σύνθεση της βιταμίνης D στο δέρμα καθώς και η ενδογενής σύνθεση της μελατονίνης μειώνονται αισθητά με αποτέλεσμα να αυξάνεται το οξειδωτικό στρες, οι φλεγμονές και να οδηγούμαστε σε μιτοχονδριακή δυσλειτουργία..Ως εκ τούτου καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι καλό είναι να καταναλώνουμε τροφές που βοηθούν στην παραγωγή της όπως: μπανάνες, βρώμη, ανανά, πορτοκάλια, ντομάτες και βύσσινα. Να λειτουργούμε με το φυσικό φως και να ρυθμίζουμε τις ασχολίες μας με τέτοιο τρόπο ώστε να κοιμόμαστε τις κατάλληλες ώρες και να είμαστε ξύπνιοι τις υπόλοιπες. Επίσης να βγαίνουμε στο φως της ημέρας ώστε να μπορεί ο οργανισμός μας να συνθέσει τη βιταμίνη D.